اخطارهای دنیای مجازی ،کسب و کار در فضای مجازی و تحلیل فضای فرهنگی ،سیاسی و اجتماعی
دکتر بهروز نقویان دکترای مدیریت ، مدیر عامل شرکت تولید نرم افزارهای هوشمند ، خواننده پاپ و محلی خراسان شمالی ،مشاور شهرک صنعتی ایران مشاور دیجیتال مارکت و صادراتاخطارهای دنیای مجازی ،کسب و کار در فضای مجازی و تحلیل فضای فرهنگی ،سیاسی و اجتماعی
دکتر بهروز نقویان دکترای مدیریت ، مدیر عامل شرکت تولید نرم افزارهای هوشمند ، خواننده پاپ و محلی خراسان شمالی ،مشاور شهرک صنعتی ایران مشاور دیجیتال مارکت و صادراتاحکام روزه
س1. آیا با محاسبات منجمین، ماه ثابت میشود ـ مخصوصاً وقتی که آنها امروز نسبت به زمان‌گذشته امکانات خیلی دقیق و مجهّز در اختیار دارند و اصرار می‌ورزند که نتائج دستگاه‌های علمی‌امروز قابل انکار نمی‌باشد.
ج ـ پیشگوئی منجمّین بنفسه حجّت شرعیّه نیست، بلی اگر برای هر کس موجب علم به صحّت محاسبه شود،باید به علمی که از گفته منجّم حاصل شده عمل‌نماید.
س2. آیا تطوِ و بلند بودن هلال را، دلیل بر شب دوم می‌دانید؟
ج ـ بلند بودن ماه و تطوِ آن، دلیل شرعی بر شب دوم نیست.
س3. اختلافات مربوط به تعیین اوقات و ازمنه چگونه مرتفع می‌گردد؟ آیا امروز واقعاً همان‌روزی است که تقاویم بیان داشته‌اند؟ در حالیکه شیعه و سنی در این امر مختلف القول هستند.
ج ـ تعیین ایام از جهت اینکه اوّل ماه است ویا چند روز از فلان ماه گذشته با رؤیت هلال در اول ماه یاگذشتن سی روز از رؤیت هلال ماه قبل ثابت میشود و همچنین با بیّنه شرعی و یقین خود مکلّف.
س4. اگر ماه رمضان در شهری دیده شود، در شهرها دیگری که افق آنها یکسان و یا دو ساعت فرِق دارند اول ماه ثابت میشود یا نه؟
ج ـ اکتفا، به رؤیت ماه در یک بلد برای سایر بلاد بعید نیست.
س5. اگر ماه در کشورهای شرقی رؤیت شود آیا برای کشورهای غربی خود بخود ثابت‌می‌شود یا خیر؟
ج ـ بطور کلی در هر نقطه از زمین که ماه رؤیت شود برای هر نقطه دیگر که بعداً روز میشود آن روز، روزاول ماه است.
س6. آن طور که از توضیح المسائل و کتاب هدایة العباد حضرتعالی استفاده می‌شودحضرتعالی در طریق ثبوت هلال اتحاد افق را شرط نمی‌دانید بنابر این آیا ما می‌توانیم مثلاً به رادیوعربستان اعتماد کنیم و اگر فردا را اول ماه یا روز عید فطر اعلام کرد ما هم روزه بگیریم یا افطار کنیم‌در هر صورت وظیفه ما چیست؟ سؤال دیگر اینکه در ذیل عنوان طریق ثبوت هلال در کتابة هدایة‌العباد حضرتعالی پیرامون همین مسأله فرمودید که سزاوار است که احتیاط ترک نشود، رعایت‌احتیاط در صورت اعلام اینکه فردا عید فطر است چگونه میسر است.
ج ـ همانطوریکه در توضیح المسائل و هدایة العباد ذکر شده بنظر اینجانب رؤیت هلال در بلدی نسبت به‌بلاد دیگر نیز بعید نیست کافی باشد البته ثبوت رؤیت باید به علم و یا بیّنه شرعی باشد و احتیاط به این حاصل میشود که مکلف در آن روز به مقدار مسافت شرعی مسافرت بنماید و روزه خود را در مسافرت افطارنماید.
س7. بعضی از مراجع عظام، در رؤیت هلال در شهری شرط کفایت آن در شهر دیگر را،اتحاد افق میدانند تفاوت افق چه قدر باشد کافی از رؤیت در شهر دیگر نیست؟
ج ـ بنظر حقیر رؤیت هلال اگر به یکی از راههائی که در رساله‌های عملیّه مذکور است ثابت شود، برای همه‌نقاطی که روزشان بعد از آن است کفایت میکند.
س8. در ماه مبارک رمضان اگر در شهر غزنی افغانستان ماه دیده نشود ولی رادیو جمهوری‌اسلامی ایران اعلام کند که ماه دیده شده و ثابت هم شود آیا مردم آنجا می‌توانند عید بگیرند یا نه؟ و مردمی که از چند مجتهد تقلید دارند می‌توانند در مسأله رؤیت هلال به فتوای مجتهد واحدعمل کنند یا خیر؟
ج ـ بنظر حقیر بعید نیست، رؤیت هلال در هر نقطه‌ای، برای نقاط دیگر که در ساعت رؤیت هلال در آن شب یا روز باشد کافی باشد یعنی روز بعد از آن روز یا شب برای آنها روز اوّل ماه است ولی بنظر آقایانی که توافق افق را در کفایت رؤیت هلال برای بلد دیگر معتبر میدانند، باید این جهت مراعات شود و مقلد هر مرجعی طبق فتوای مرجع خود عمل بنماید.
س9. در شهری که اکثریّت با اهل سنت می‌باشند و شیعه‌ها در اقلیّت هستند، در عید قربان وعید فطر قطع بخلاف نداشته باشیم می‌توانیم با آنها عید بگیریم و اگر در نجف اشرف ماه را دیده‌باشند و 29 روز روزه گرفته‌اند ولی در استانبول دیده نشده و سنی‌ها سی روز روزه می‌گیرند ویک روز بعد از نجف عید بگیرند وظیفه ما شیعه‌ها چیست؟
ج ـ در فرض مزبور اشکالی پیش نمی‌آید فقط از تظاهر به خوردن روزه و اقامه نماز عید به جماعت خودداری شود و اگر تقیه و حفظ وحدت اقتضا بکند روز عید آنها نماز عید بخوانند.
مبطلات روزه
س10. اگر کسی در ماه مبارک رمضان، از خواب بیدار شود و بعد متوجه بشود که از وقت اذان‌گذشته است آیا روزه این فرد صحیح است؟
ج ـ بلی صحیح است.
س11. کیفیت روزه‌ی شخص کاهل نماز، که در انجام نمازهای واجبش، کوتاهی کرده چیست؟
ج ـ روزه، واجب دیگری است و شخص مذکور به جهت کاهل نماز بودن، معصیت کار است، ولی اگر روزه گرفته روزه او صحیح است.
س12. آیا اگر در ماه مبارک رمضان، قرآن را به طرز غلطی بخوانیم، ضرری متوجه روزه میشود؟(عدم تلفظ صحیح کلمات)
ج ـ اگر عمداً آیات را غلط نخواند، اشکال ندارد و رعایت تجوید در قرائت قرآن واجب نیست.
س13. مستدعی است حکم شرع مقدس را در مورد اشخاصی که کارشان غواصی در اعماق آبهاست نسبت به صوم و صلوة بیان فرمایید.
ج ـ زیر آب رفتن با لباس غواصّی بنابر احتیاط واجب مبطل صوم است ولی اگر شخص داخل زیر دریائی که‌شبیه اطاق است و ملاصق بدن نیست زیر آب برود روزه باطل نمیشود و نسبت به نماز، کسی که با لباس غواصّی زیر آب است اگر نمی‌تواند خارج شود و نماز بخواند و یا وقت تنگ است با همان حال مقداری که میتواند قرائت و سایر اذکار را بخواند و رکوع و سجود را به ایماء و اشاره انجام دهد و به احتیاط واجب بعد هم قضاء آن‌نماز را بخواند. واللّه العالم.
س14. کشیدن سیگار و استعمال قلیان آیا مبطل روزه هست؟
ج ـ بنابراحتیاط واجب، روزه‌دار نباید دود سیگار یا قلیان را به حلق برساند.
س15. کشیدن تریاک برای شخص معتاد، در ماه مبارک رمضان، مبطل روزه می‌باشد؟
ج ـ احتیاط واجب در ترک آن است، چه برای معتاد و چه غیر.
س16. آیا کشیدن سیگار، به صورتی که دود آن را فرو نبرند، روزه را باطل میکند؟
ج ـ اگر دود آن را فرو نبرند روزه را باطل نمی‌کند، ولی تظاهر به آن در این صورت، مناسب نیست و به احترام ماه مبارک ترک شود.
س17. زدن آمپول مقوّی یا پنی‌سیلین برای روزه‌دار جایز است یا خیر؟
ج ـ اشکال ندارد و فرقی بین اقسام آمپولها نیست، ولی احتیاط مستحب در ترک است.
س18. آیا شخص روزه‌دار در ماه مبارک رمضان، میتواند سُرم یا آمپول، تزریق کند؟
ج ـ احتیاط مستحب آن است که از استعمال آمپول و سرم خودداری کند و اگر لازم شد و تزریق کرد روزه‌اش باطل نمیشود.
س19. اگر کسی در ماه مبارک رمضان، قبل از اذان صبح، از خواب بیدار شود و در خواب‌محتلم شده باشد و امکان غسل کردن را نداشته باشد، حکم روزه این فرد چه میشود؟
ج ـ در فرض سؤال اگر متمکن از غسل قبل از اذان صبح نباشد، تیمم بدل از غسل کند و روزه بگیرد.
س20. شخصی در ماه رمضان با خودبازی میکند ولی منی بیرون نمی‌آید و علائم جنب هم دراو نیست بعد از ساعتی بول میکند مایعی سفید رنگ خارج میشود شک دارد منی هست یا نه روزه‌او باطل است یا نه در صورت بطلان کفاره دارد یا نه؟
ج ـ اگر کاری با خود کند که بر حسب عادت موجب انزال منی میشود، هر چند منی انزال نشود،روزه‌اش باطل است، ولی در فرض مذکور وجوب کفّاره معلوم نیست. واللّه العالم.
س21. کسی که نمی‌دانسته استمناء روزه را باطل میکند و حتی یک گناه کبیره است، اگر این‌عمل را انجام دهد آیا روزه او باطل است ؟ اگر باطل است کفّاره دارد یا خیر؟ اگر دارد مقدار آن چقدراست؟
ج ـ در فرض سؤال، باید قضای روزه را بگیرد ولی کفّاره ندارد، بلی اگر جاهل مقصّر باشد، به این معنی که درموقع ارتکاب عمل، احتمال حرمت بدهد و سؤال نکند و یا بداند استمناء حرام و معصیت است، هرچند نداند که‌روزه را باطل میکند و در روز ماه رمضان انجام دهد، کفّاره جمع دارد، که در توضیح المسائل مسأله شماره 1674 ذکر شده است.
س22. اگر شخصی در کلاس درس بوده ناگهان متوجه گردید که لای دندان غذائی است و خودرا مقداری کنترل نموده به این امید که در پایان درس آن را بیرون ریزد، ولی احتمال قوّی میدهد که‌در کلاس درس همراه با آب وارد حلق شده باشد آیا روزه باطل میشود یا این شخص معذورمی‌باشد؟
ج ـ در فرض سؤال مجرّد وجود غذا در لای دندان ویا در داخل آب دهن تا پائین نرود، مبطل روزه نیست،البته باید شخص مذکور به هر نحوی، از رفتن غذا به معده ممانعت نماید و احتمال پائین رفتن غذا موجب بطلان‌روزه نیست.
کفاره روزه
س23. کفّاره روزه یک ماه، با نان چقدر است؟ با برنج چقدر است؟
ج ـ کفّاره افطار غیر عمدی، برای هر روز یک چارک طعام مانند گندم و برنج است و اگر بخواهد نان بدهد،برای هر روز یک کیلو بدهد.
س24. آیا می‌توان پول کفّاره را به فقیر داد. و به او گفته شود طعامی که روزانه می‌خوری قصد کفّاره کن یا لازم است فقیر از همین پول طعام بگیرد.
ج ـ در فرض سؤال، فقیر باید با همین پول، برای دهنده آن طعام بخرد و به وکالت از طرف او طعام را به عنوان کفّاره بردارد. واللّه العالم.
س25. کسی که از خصال کفارات اطعام را برگزیده و یا از بابت کفاره و فدیه یک مدّ طعام باید بدهد یا فطره عید فطر را میدهد آیا مجزی است که از نانوائی‌های کشور نان خریداری کند و به‌مستحقین بدهد یا نه با آنکه می‌دانیم که دولت به نانوائی‌ها سوبسید میدهد و یک کیلو نان که در نانوائی به سیزده تومان می‌دهند، اگر آزاد خریداری شود شاید در حدود چهل تومان باشد؟
ج ـ در فرض سئوال، خریدن نان از نانوائی و به عنوان کفّاره یا فطره دادن مانع‌ندارد.
س26. در باب کفاره روزه آیا میشود به مقدار پول گندم، یا برنج به فقیر داد؟
ج ـ پرداخت کفاره به نحو مذکور در سؤال مجزی نیست. باید همان گندم را بدهد و یا برنج و یا اجناس دیگری که در باب کفارات مذکور است. واللّه العالم.
س27. زنی مریض بوده و ماه رمضان روزه نگرفته و مرض او تا سال بعد ادامه داشته است وکفاره بر عهده او آمده ولی از خود پولی ندارد آیا کفاره زن بر عهده شوهر واجب است یا نه؟
ج ـ کفّاره زن بر شوهر واجب نیست.
س28. تکلیف شخصی که چندین کفّاره جمع بر گردن دارد، لیکن فعلاً نه وسع مالی دارد که‌اطعام فقرا بدهد و نه توان جسمی دارد که چندین ماه روزه بگیرد، در حال حاضر چیست؟ (در این‌مورد نیز میزان دقیق در دست نیست) آیا چنین فردی از گرفتن روزه مستحبی محروم است؟
ج ـ به مسأله شماره 1669 توضیح المسائل مراجعه نمایید و اگر چنین شخصی قدرت بر روزه گرفتن ندارد،قهراً قدرت بر روزه مستحبی هم ندارد مگر اینکه مثلاً قدرت بر دو و سه روز، روزه گرفتن دارد ولی چون روزه‌کفّاره باید سی و یک روز آن پشت سر هم باشد، قدرت بر آن نداشته باشد، که در این صورت اگر روزه قضا نداشته باشد روزه مستحبی اشکال ندارد. واللّه العالم.
س29. اگر کسی در ماه مبارک رمضان عمداً افطار به حرام کند و قبل از اداء کفّاره روزه فوت نماید در صورت وصیّت به بجا آوردن وانجام کفّاره روزه و یا در صورت عدم وصیّت اگر ولی‌ّ متوفی بخواهد استیجار صوم کند، و یا خودش بخواهد عمل به وصیّت کند تتابع در بجا آوردن روزه در دو فرض سؤال واجب است یا خیر؟
ج ـ در هر دو فرض تتابع واجب است.
س30. اینجانب دارای سنگ کلیه می‌باشم وقبلاً نیز هر دو کلیه‌هایم را عمل جراحی نموده‌ام ودکتر متخصص گفته است روزه نباید بگیرید و آب و مایعات زیاد بخورید، اگر اینجانب فقط آب‌بخورم و چیز دیگری نخورم روزه‌ام درست است یا خیر، وتا کنون نیز حقیر اینگونه عمل نموده‌ام؟
ج ـ در فرض مسأله که روزه گرفتن برای شما ضرر دارد و باید در اثناء روز از مایعات استفاده نمائید، روزه بر شما واجب نیست و برای هر روز یک مدّ طعام (تقریباً هفتصد و پنجاه گرم) به فقیر غیر سید در رمضان آینده کفاره بدهید.
س31. اگر در ماه مبارک رمضان بی‌سحری بمانیم و مریض هم باشیم و در روز قبل از اینکه‌چیزی بخوریم با زن خود جماع کردیم چه حکمی دارد؟
ج ـ در صورتی که مرض مجوّز افطار نداشته‌اید در فرض سؤال کفاره واجب است.
س32. ملاک مریض که روزه ماه رمضان از وی ساقط است، چیست؟
ج ـ اگر بداند روزه برای او مضرّ است یا مظنه ضرر داشته باشد و یا احتمال عقلایی بدهد که مضر باشد به طوری که از آن احتمال، خوف ضرر حاصل شود، روزه واجب نیست و بعد باید قضای آن را بگیرد بلی اگر مرض تا رمضان سال بعد طول بکشد قضا هم ساقط است، فقط باید کفّاره مدّ بدهد. واللّه العالم.
س33. اگر شخصی در ماه مبارک رمضان به مسافرت برود و قصد ده روز نماید، در بین این ده روز آیا میتواند در بلاد کبیره بیش از 4 فرسخ از منزل خود دور شود؟
ج ـ در فرض سؤال، چنانچه تمام مسافتی را که طی میکند در داخل شهر باشد، اشکال ندارد.
س34. کفّاره روزه رمضان و کفّاره حنث نذر، قسم و عهد آیا از اصل مال میت باید داده شود یا از ثلث اگر به آن وصیّت کرده باشد؟
ج ـ اگر وصیت کرده که اینها را از ثلث بدهند از ثلث برداشته میشود و در غیر این صورت از اصل مال برداشته میشود.
س35. شخصی به حدّ بلوغ رسیده است امّا ندانسته در ماه مبارک رمضان با اینکه روزه است(نعوذ باللّه) عمل منافی عفت انجام داده حالا که این شخص بعد از گذشت چند سال، حکم حرام بودن این عمل را دانسته نمی‌داند که آیا باید کفاره جمع دهد یا اصلاً کفاره بدهد یا نه و روزه‌اش چگونه است، خواهشمند است حکم این شخص را بیان فرمائید و بفرمائید این چند سال که گذشته،روزه او که باطل شده، چه حکمی دارد؟
ج ـ در فرض سؤال، چنانچه حرام بودن عمل را نمی‌دانسته و در جهل خود هم مقصّر نبوده فقط قضای آن‌روزه‌ها واجب است و چون در انجام قضا تأخیر نموده، برای هر روز 10 سیر طعام مانند گندم یا آرد بعنوان کفارة تأخیر قضا به فقیر غیر سیّد بدهد و اگر حرام بودن عمل را می‌دانسته هر چند وجوب کفاره را نمی‌دانسته ویا اینکه در جهل بمسأله مقصّر بوده علاوه بر آنچه گفته شد کفاره عمد هم بر او واجب است و تفصیل آن در توضیح‌المسائل مسأله 1669 مذکور است مراجعه نمائید.
س36. دختری در سن 9 سالگی از روی نادانی روزه خود را در ماه رمضان افطار می‌نماید آیا کفاره تعلق می‌گیرد؟
ج ـ در فرض سؤال چنانچه 9 سال قمری را تمام کرده و توانایی روزه گرفتن را دارد و با اینکه می‌داند روزه خوردن برای او حرام شده است، روزه را می‌خورد کفاره دارد هرچند نداند که روزه خوردن علاوه بر حرمت کفاره هم دارد. واللّه العالم.
س37. مسافر در سفر نماز تمام خوانده، روزه را هم گرفته بعداً فهمید که باید نماز را شکسته وروزه را افطار نماید. آیا نماز و روزه قبلی وی درست است یا احتیاج به اعاده دارد؟
ج ـ نماز و روزه‌اش صحیح است احتیاج به قضاء ندارد.
س38. چند روز روزه ماه مبارک رمضان، از چند سال، بر ذمه دارم، و در ضمن نمی‌دانم از هر سال چند روزی بوده تکلیف چیست؟
ج ـ در فرض مسأله می‌توانید به مقداری که یقیناً کمتر از آن مقدار نبوده اکتفاء نمائید و اگر مقداری روزه قضاء بگیرید که بدانید قطعاً بیشتر از آن بر ذمه شما نیست احوط است.
س39. نمی‌دانم چند ساله بودم شک دارم حدود 14 الی 15 سالگی نماز نخوانده‌ام عمداً و روزه خواری هم کرده‌ام بفرمائید چه حکمی دارد وظیفه من در قبال این اعمال انجام نشده چیست؟
ج ـ هر مقدار از نماز و روزه خود را که یقین دارید در حال بلوغ ترک کرده‌اید باید قضا نمائید و برای تأخیر قضای روزه کفاره غیر عمد باید بدهید و چنانچه افطار روزه بدون عذر و عمدی بوده باید برای هر روز کفاره عمد هم بدهید.
س40. آیا کسی که روزه قضا در ذمه دارد میتواند روزه نذری بگیرد؟ در صورتی که نذر کرده باشد تکلیف او چیست؟
ج ـ کسی که روزه قضا بر ذمّه دارد میتواند نذر کند که روزه بگیرد و صحیح است.
س41. بنده شش سال است که به سن تکلیف رسیده‌ام یعنی 6 ماه رمضان بر من گذشته که می‌بایست روزه می‌گرفتم، چهار سال اخیر را روزه گرفته‌ام تماماً، 2 سال ابتدائی را نمی‌دانستم که به‌تکلیف رسیده‌ام، بعدها فهمیدم که قبل از 15 سالگی مکلف بوده‌ام از این رو بعضی از روزهای این دو ماه مبارک رمضان را روزه گرفته و بعضی دیگر را که حدوداً از هر دو ماه مبارک 30 روز میشود روزه نگرفته‌ام تکلیف بنده در برابر قضای این روزه‌ها چیست؟
ج ـ در فرض سؤال روزه‌های فوت شده را قضا نمائید، و برای هر کدام یک مدّ طعام کفاره بدهید و اگرالتفات به وجوب صوم نداشته‌اید و غافل از سؤال کردن بوده‌اید کفاره عمد واجب نیست.
س42. شخصی 42 ساله تاکنون روزه نگرفته و گفته دارای 15 عائله بوده و برای تلاش و اداره خانواده‌ام در گرما و سرما کار می‌کردم طاقت نداشتم روزه بگیرم. عذر شرعی هم نداشته خواهشمند است نظر مبارک را بیان فرمائید.
ج ـ در مورد سؤال چنانچه شخص مذکور، بدون عذر شرعی روزه نگرفته، باید کفّاره بدهد و نیز قضای روزه‌هائی که نگرفته انجام دهد و اگر با عذر شرعی روزه نگرفته کفاره عمد ندارد و اما نسبت به قضای موردی که با عذر افطار کرده موارد مختلف است مورد محل‌ّ ابتلاء را بنویسید تا جواب داده شود.
س43. اگر دختری که 9 سالگی روزه بر او واجب شده است؛ بنا به گفته والدین که توان گرفتن‌همه روزه‌ها را نداشته، چند روزه از روزهای واجب را نگرفته باشد (و تعداد روزه‌های نگرفته را نیز نداند) و اکنون نیز نداند که آیا در زمان توان آن روزه‌ها را داشته است یا نه و اطرافیان هم ندانند تکلیف او چیست؟
ج ـ در فرض سؤال، هر مقدار را یقین دارد که کمتر از آن نبوده قضا کند.
س44. این حقیر در سنوات ماضیه سه سال در ماه مبارک رمضان در فصل تابستان و در گرمای طاقت فرسا و در شرایطی که گرفتن روزه دشوار بود مشغول درو، جمع‌آوری زراعت و محصول بودم، لذا به اکراه بدون میل و رغبت از فضایل ماه مبارک محروم ماندم و روزه را افطار کردم که درماههای بعد قضای آن را نمودم آیا بری الذمّه شده‌ام یا نه؟
ج ـ در مورد سؤال جمع آوری محصول مجوّز افطار روزه رمضان نیست، برای هر روزهای که افطار کرده‌اید علاوه بر قضای آن روزه، کفّاره عمد به شرحی که در توضیح المسائل مذکور است باید ادا نمائید.
س45. آیا احتمال ضرر و بیماری مجوزی برای افطار می‌باشد یا اطمینان به ضرر و بیماری لازم است؟ میزان در مقدار ضرر چیست؟
ج ـ خوف ضرر مجوز بلکه موجب افطار است و اطمینان لازم نیست و نسبت به مقدار آن کافی است که‌عرف عقلاء اثر مترتب بر روزه را ضرر محسوب دارند. واللّه العالم.
س46. کسی که مریض بوده مدت چند سال نتوانسته روزه بگیرد، اگر صحت پیدا کرد آیا آخرین سال را روزه بگیرد و آن مدت را که نتوانسته روزه بگیرد کفّاره بدهد و اگر توان پرداخت کفّاره را نداشته بایستی استغفار نماید؟ و یا اگر بعداً متمکن شد بایستی کفّاره روزه آخرین سال را بدهد یا سالهای گذشته راهم بپردازد؟
ج ـ در مورد سؤال بنابر احتیاط واجب بایستی کفاره سالهای گذشته را هم بپردازد.
س47. خانمی از 27 سالگی به بعد بر اثر بیماری قادر به گرفتن روزه نبوده است حال تکلیف اوچیست؟
ج ـ در فرض سؤال، قضای روزه‌ها لازم نیست لکن برای هر روز یک چارک طعام مانند گندم و آرد به فقیرغیر سیّد به عنوان کفّاره بدهد.
س48. اینجانب سه ماه روزه ماه مبارک رمضان بدهکار می‌باشم ولی بعلت بیماری کلیه و دستور پزشک نمی‌توانم تا آخر عمر روزه بگیرم حکم روزه‌های قضاء چگونه است و آن را اگر عمداً افطار کرده باشم چه حکمی دارد و اگر به خاطر عذر شرعی بوده چه حکمی دارد؟
ج ـ در صورتی که شخصی بواسطه مرضی معذور از گرفتن روزه باشد نباید روزه بگیرد و چنانچه تا ماه رمضان بعد بیماری او ادامه داشت و نتوانست قضاء روزه‌ها را بگیرد قضاء هم از او ساقط است فقط باید برای هرروز یک مدّ (ده سیر) طعام مثل گندم کفاره به فقرا بدهد و اگر بدون عذر عمداً روزه را افطار کرده کفاره عمد وقضاء بر او واجب میشود و تفصیل مسأله را در توضیح المسائل ملاحظه‌نمائید.
س49. دختری 9 ساله می‌باشد و توان روزه گرفتن ندارد آیا وقتی که توان پیدا کرد قضای‌روزهای گذشته واجب است یا نه؟
ج ـ در صورتی که روزه موجب حرج یا بیماری شود گرفتن جائز نیست فعلاً به مقداری که میتواند از روزه بگیرد و بقیه را در طول سال به تدریح قضاء نماید.
س50. اینجانب متولد 1343 که تا سال 70 هجری شمسی در سلامت بوده و بعلت مسافرت وعذر شرعی بعد از بلوغ تا سال 70 روی هم نود روز (سه ماه) از روزهای ماه مبارک رمضان را نتوانسته‌ام بگیرم بنابراین از سال 70 هجری شمسی بدلیل بیماری کلیوی و دستور پزشک بر منع روزه گرفتن تا آخر عمر از گرفتن روزه معذورم.
خواهشمندم حکم روزه‌های قضائی که در روزهای سلامتی به علت عذر شرعی (مسافرت) نگرفته‌ام بیان بفرمائید؟
ج ـ کفاره روزه‌هائی که قضاء آنها را تا رمضان بعد نگرفته‌اید بپردازید (برای هر روز یک مد طعام) و چنانچه در تمام عمر از گرفتن آن عاجز باشید وصیت کنید بعد از شما قضاء آنها را بگیرند.
س51. اگر روزه موجب چشم درد نمی‌باشد ولی سوی چشم کم میشود آیا کسی که به این‌بیماری مبتلا است باید روزه بگیرد یا نه؟
ج ـ اگر بطور موقت باشد که بعد از روزه بر طرف میشود مجوز افطار نیست ولی اگر روزه موجب شود که نور چشم برای همیشه کم شود روزه واجب نیست.
س52. شخصی در ماه رمضان مریض بوده روزه نگرفته ـ بعد از ماه رمضان هم مریض بوده ـ و اوّل ذی‌القعده فوت کرد و در حیات خود کفاره ماه رمضان را که روزی 750 گرم باشد اطعام نداده،حالا کفّاره بر عهده کیست آیا از اصل مال برداشت شود یا نه ویا اینکه بر پسر بزرگ قضا واجب است یا نه؟
ج ـ در فرض سؤال، اگر از اوّل ماه رمضان تا وقت فوت مریض بوده قضا و کفّاره ندارد و اگر در ماه رمضان‌مریض نبوده و عمداً روزه نگرفته و بعد از ماه رمضان مریض شده باید کفاره عمد از اصل مال برداشته شود و قضا هم دارد و اگر در ماه رمضان مسافر بوده وبه این جهت روزه نگرفته و بعد از ماه هم مریض شده تا فوت کرده کفاره ندارد ولی قضاء دارد و در تمام صور قضاء بعهده پسر بزرگ است.
س53. اینجانب از سالهای قبل روزه بدهکارم. کفّاره‌های آنها را پرداخته‌ام ولی هنوز موفق به‌گرفتن آن روزه‌ها نشده‌ام. می‌خواهم ببینم آیا اگر روزه از سال قبل نیز بدهکار باشم و برای اینکه نخواهم کفّاره آن را بدهم و خود روزه‌ها را تا آمدن ماه رمضان امسال بگیرم. آیا این روزه‌هایی که می‌گیرم به جای روزه‌های سال قبل محسوب شده یا به جای روزه‌های سالهای ما قبل آن که کفاره‌هایش راپرداخته‌ام؟
ج ـ نیّت هر کدام از روزه‌های قضا را بنمایید همان روزه محسوب میشود. واللّه العالم.
س54. شخصی سالها قادر به روزه گرفتن نبوده تا آخر عمر هم نتوانست روزه بگیرد و همه‌ساله کفّاره صوم را پرداخت نموده است. آیا قضای روزه به گردن چنین شخصی هست یا خیر؟ شخص مذکور وصیّت هم کرده است چهل سال روزه برای او بدهند تکلیف ورّاث ووصی اوچیست؟
ج ـ در فرض سؤال قضای روزه ایّامی که مریض بوده بر او واجب نیست، لکن چنانچه وصیّت او زائد بر ثلث نیست و احتمال می‌دهند که قبل از بیماری روزه به ذمّه او بوده، عمل به وصیّت واجب است. واللّه العالم.
س55. آیا زن حامله‌ای که نمی‌تواند روزه بگیرد و روزه‌هایش را می‌خورد، برای ادای روزه‌های نگرفته باید دو کفّاره بپردازد یا خیر؟
ج ـ برای افطار روزه یک کفّاره بپردازد و اگر تا رمضان آینده موفق به گرفتن قضا نشد کفاره تأخیر هم لازم است. واللّه العالم.
س56. در رساله حضرت عالی مسأله 1730 چنین آمده اگر روزه‌دار بعد از ظهر مسافرت نماید،باید روزه خود را تمام کند و در صورتی که شب نیت سفر کرده باشد احتیاطاً قضای آن را بجا آورد سؤال این است که این احتیاط واجب است یا مستحب؟
ج ـ این احتیاط مستحبی است.
س57. روزه زنانی که در ماه مبارک رمضان برای جلوگیری از عادت ماهانه از قرص استفاده‌می‌نمایند صحیح است یا خیر؟
ج ـ اگر عادت نشوند روزه آنها صحیح است
